Duński system emerytalny – solidny i godny zaufania

Historia duńskiego systemu emerytalnego sięga 1891 roku. Wtedy powstał system emerytalny finansowany z podatków, który był podwaliną do powstania w 1956 r. tzw. folkepension – publicznego świadczenia niezależnego od osiąganych dochodów, które funkcjonuje do dziś w ramach państwowej emerytury.  Stabilność systemu budowana przez lata to jeden z najważniejszych powodów, dla których system ten jest uważany za jeden z najlepszych na świecie. 

Folkepension (emerytura państwowa)

Do państwowej, duńskiej emerytury kwalifikują się  osoby, które ukończyły 67 rok życia (2022 rok), z czasem wiek będzie rósł. Dla obcokrajowców emerytura obliczana jest na podstawie stażu pracy. 

Cudzoziemcy z krajów Unii Europejskiej pracujący w Danii mają prawo do świadczenia Folkepension, jeśli przepracowali łącznie minimum rok.

Osoby które przepracowały co najmniej 40 lat mogą ubiegać się o emeryturę w pełnej wysokości.

 Ta, według danych na 2022 rok, wynosi miesięcznie przed opodatkowaniem:

1. Emerytura podstawowa: 6457  kr (4067 zł)

2. Dodatek emerytalny dla singli (panny i kawalerowie, jak i osoby rozwiedzione, owdowiałe): 7472 kr (4707 zł)

3. Dodatek emerytalny dla osób w związkach małżeńskich: 3800kr  (2394 zł)

Przykłady:

1. Pełna wysokość miesięcznej  emerytury  brutto dla singla to  6457+ 7472= 13 929kr  (8775 zł)

2. Pełna wysokość miesięcznej  emerytury  brutto dla osoby w związku małżeńskim  to 6457+ 3800= 10257 kr  (6461 zł)

Osoby, które pracowały w Danii przez krótszy okres, również sezonowo bez meldunku w Danii otrzymają proporcjonalną część świadczenia.

Masz takie same prawa i obowiązki jak obywatel kraju, w którym jesteś objęty emeryturą. Jest to znane jako europejska zasada równego traktowania lub niedyskryminacji.

Za każdy przepracowany jeden rok w Danii otrzymujesz prawo do 2,5% świadczenia.

Przykłady:

1. Po przepracowaniu w Danii 5 lat otrzymujesz prawa do 12,5% (5 x 2,5%)  publicznego świadczenia emerytalnego. 

Jeśli będziesz singlem w momencie przejścia na emeryturę to otrzymasz 12,5% x 13929 kr = 1741 kr (1096 zł) miesięcznie brutto,

Jeśli będziesz w związku małżeńskim w momencie przejścia na emeryturę to otrzymasz 12,5% x 10257 kr = 1282 kr (807 zł ) miesięcznie brutto.

2. Po przepracowaniu w Danii 10 lat otrzymujesz prawa do 25% (10 x 2,5%) publicznego świadczenia emerytalnego.  

Jeśli będziesz singlem w momencie przejścia na emeryturę to otrzymasz 25% x 13929 kr = 3482 kr (2193 zł)  miesięcznie brutto,

Jeśli będziesz w związku małżeńskim w momencie przejścia na emeryturę to otrzymasz 25% x 10257 kr = 2564 kr  (1615 zł) miesięcznie brutto.

3. Po przepracowaniu w Danii 20 lat otrzymujesz prawa do 50% (20 x 2,5%) publicznego świadczenia emerytalnego.  

Jeśli będziesz singlem w momencie przejścia na emeryturę to otrzymasz 50% x 13929 kr = 6964 kr (4387 zł) miesięcznie brutto,

Jeśli będziesz w związku małżeńskim w momencie przejścia na emeryturę to otrzymasz 50% x 10257 kr = 5128  kr (3230 zł) miesięcznie brutto.

Jak złożyć wniosek o emeryturę, jeśli mieszkasz w Polsce? Kliknij

Wiek emerytalny zwiększać się będzie w przyszłości w  następujący sposób.

Rok  /  Wiek emerytalny

2025 / 67

2030 / 68

2035 / 69*

2040 / 70*

2045 / 71*

* Wiek emerytalny jest wartością szacunkową i musi zostać najpierw przyjęty przez duński parlament.

ATP

ATP czyli Arbejdsmarkedets Tillægspension to dodatkowe, obowiązkowe świadczenie emerytalne znane jako program pracowniczy, powstało w 1964 roku.

Pracodawca odprowadza miesięczne składki na konto pracowników. To stała kwota, zależna wyłącznie od ilości przepracowanych godzin (nie zależy od zarobków). To, co płaci pracownik to jedna trzecia całkowitej składki. Resztę dopłaca pracodawca. 

Poniższa tabela przestawia odprowadzane składki miesięcznie w 2020 roku.  Odprowadzanie składki ATP możesz sprawdzić  na odcinku wypłaty. 

Jeśli pracownik posiadający prawo do emerytury mieszka poza Danią, to musi poinformować ATP o swoim aktualnym adresie lub jego zmianie w kraju zamieszkania. W przeciwnym wypadku fundusz nie będzie w stanie wypłacać należnej mu emerytury. Tak więc gdy pracownik kończy definitywnie pracę w Danii i wraca do kraju, powinien powiadomić ATP o swoim miejscu zamieszkania w Polsce. Można to zrobić od razu lub poinformować fundusz na kilka miesięcy (np. trzy miesiące) przed nabyciem prawa do emerytury.

Należy posiadać NemKonto, wtedy Twoja emerytura zostanie automatycznie wypłacona na Twoje NemKonto po osiągnięciu wieku emerytalnego. 

Prognozowana emerytura miesięczna przed opodatkowaniem to 2000 kr jeśli pracowałeś w Danii w pełnym wymiarze godzin przez całe dorosłe życie zawodowe.

ATP inwestuje pieniądze w różne programy więc przy wysokich zwrotach może to być więcej, a przy niższych mniej. Oczywiście jeśli pracowałeś w Danii tylko kilka to dodatek emerytalny ATP będzie proporcjonalny do odprowadzonych składek. 

Powyższe wyliczenia są prognozą ATP. Jeśli posiadasz NemID możesz sprawdzić odprowadzane składki  oraz Twoją,spodziewaną emeryturę z ATP pod linkiem: przegląd składek ATP Livslang Pension

Więcej informacji na temat ATP znajdziesz na stronie: ATP Livslang Pension

Formularz kontaktowy ATP (kliknij)

Kontakt: emerytura międzynarodowa: intpension@atp.dk

Jak to wygląda w praktyce?

1. Janek, po przepracowaniu kilkunastu lat w Polsce, postanowił wyjechać do Danii. Znalazł pracę i zdecydował się na pozostanie w tym kraju. Łącznie mieszkał w Danii 20 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego (68 lat) i do tego czasu pracował. 

Otrzyma więc:

- emeryturę wypracowaną w Polsce proporcjonalną do przepracowanych w ojczyźnie lat, z uwzględnieniem faktycznego stażu pracy czyli również lat przepracowanych w innych krajach europejskich,

- państwową emeryturę duńską w wysokości odpowiadającej ilości jego lat pracy w Danii,

- emeryturę uzupełniającą ATP, której kwota zostanie obliczona na podstawie odprowadzonych składek, 

2. Joanna przepracowała w Danii łącznie 5 lat sezonowo. Po osiągnięciu wymaganego wieku emerytalnego otrzyma:

- polską emeryturę która zostanie obliczona na podstawie całego stażu pracy, również lat spędzonych w Danii,

- państwową emeryturę duńską w wysokości odpowiadającej ilości jej lat pracy w Danii,

- emeryturę uzupełniającą ATP, której kwota zostanie obliczona na podstawie odprowadzonych składek, 

Źródła

www.europa.eu 

www.zus.pl

www.borger.dk

www.borger.dk/pension

www.laanekassen.dk

www.atp.dk

www.star.dk

www.lifeindenmark.borger.dk

www.borger.dk/~/media

www.star.dk

Pytania i odpowiedzi

Czy okresy pracy z różnych lat sumują się?

• Tak, jeśli pracowałeś 4 lata po 3 miesiące to łącznie masz przepracowany rok, czyli nabywasz prawo do folkepension proporcjonalnie do okresu pracy

Jak najszybciej mogę sprawdzić ile miesięcy mam przepracowanych?

• Najłatwiej sprawdzić to sprawdzając wszystkie odcinki z wypłat w Danii,

• Jeśli masz NemId możesz to sprawdzić na stronie www.borger.dk

Czy muszę mieszkać w Danii w momencie przejścia na emeryturę żeby dostać prawo do emerytury na podstawie przepracowanych w Danii lat?

• Nie, możesz mieszkać w Polsce. Wnioskować  o emeryturę z innych krajów UE można przez ZUS (link)